ds. A. Kos – 2 Koningen 2:13-17

Als de profeet Elia gaat, blijft de Heere. De Heere blijft dezelfde. Hij is Eeuwige, van eeuwigheid tot eeuwigheid en heeft geen verandering te vrezen. Hij is niet afhankelijk van het werk van een bepaald persoon. Het is Zijn werk, het is Zijn kerk. Ook in 2020, met zoveel angsten die ons kunnen aangrijpen. Er is geen reden tot paniek. De Heere werkt en bouwt Zijn Koninkrijk. Hij gaat door: ‘O God, die droeg ons voorgeslacht, in nacht en stormgebruis, bewijs ook ons uw trouw en macht, wees eeuwig ons tehuis’. 

2 Koningen 2 vers 13-17: ‘[13] Hij hief ook Elia’s mantel op, die van hem afgevallen was, en keerde weder, en stond aan den oever van de Jordaan. [14] En hij nam den mantel van Elia, die van hem afgevallen was, en sloeg het water, en zeide: Waar is de Heere, de God van Elia? Ja, Dezelve? En hij sloeg het water, en het werd herwaarts en derwaarts verdeeld, en Elisa ging er door. [15] Als nu de kinderen der profeten, die tegenover te Jericho waren, hem zagen, zo zeiden zij: De geest van Elia rust op Elisa; en zij kwamen hem tegemoet, en bogen zich voor hem neder ter aarde. [16] En zij zeiden tot hem: Zie nu, er zijn bij uw knechten vijftig dappere mannen; laat hen toch heengaan, en uw heer zoeken, of niet misschien de Geest des Heeren hem opgenomen, en op een der bergen, of in een der dalen hem geworpen heeft. Doch hij zeide: Zendt niet. [17] Maar zij hielden bij hem aan tot schamens toe; en hij zeide: Zendt. En zij zonden vijftig mannen, die drie dagen zochten, doch hem niet vonden.

Elia gaat, de Heere blijft
1. Elia gaat;
2. Elia’s God;
3. Elisa’s wijsheid.

1. Elia gaat

Gemeente, we moeten eens indenken wat dat betekent. In die tijd: Elia gaat. Alsof, en dat is ook ten diepste zo, er een einde komt aan een tijdperk. En dat is ook zo. Elia wordt opgevolgd door Elisa. Elia gaat, die krachtige profeet. Misschien dachten de mensen wel in eerste instantie: gaat het nu allemaal fout. Gedachten die bij het heengaan van grote staatsmannen er zijn. Ik las over de Amerikaanse president Rooseveldt. Er was op hem geschoten en geraakt. Hij gaf een lezing en zei ik moet het kort houden want ik ben verwond en vervolgens sprak hij negentig minuten.

Zoon zond een bericht toen hij gestorven was in 1919. De leeuw is dood. Wat moet er nu van terecht komen. Elia gaat. Die machtige profeet. Die bij koning Achaz profeteerde over regen en er kwam regen na de droogte. Die machtige profeet die van de Heere sprak. Elia gaat. Maar de Heere blijft. Heel Koningen 2 is daar een uiting van.

In welke tijd is het? 850 voor Christus. Achab was ervoor gestorven zoals was geprofeteerd. Ongeveer 100 jaar voordat de profeet Jesaja kwam. En 250 voor de verwoesting van Jeruzalem. Achab leefde niet meer maar wat was de erfenis? Nou: voorspoed, militaire kracht. Maar dat is opvallend, vindt u niet? Hij wandelde in de zonden Jerobeam en boog zich neer voor Baäl. Hij deed meer kwaad in de ogen van de Heere dan al die voor hem geweest zijn.

Als je mensen in Israël vroeg: gaat het goed in Israël? Ja, het gaat goed. We hebben voorspoed. Vijandelijke volken op afstand. Totdat u iemand zou spreken die zich laat leiden door de Bijbel. Het gaat niet goed. De erfenis van Achab was ook moreel verval, afgodendienst. Is die vraag vandaag anders? Onderzoek onder Europese jongeren zijn de Nederlandse jongeren de gelukkigste.

Gaat het goed? Ja, we hebben de Coronacrisis. Maar gaat het echt goed? Als we kijken naar de plaats van de Bijbel in de Nederlandse samenleving en de kerk? Ook in de tijden die hierna kwamen bij Elisa. Wie God verlaat heeft smart op smart te vrezen. Als u verder leest komt u uiteindelijk uit bij de ballingschap. Het Woord kwijnde al en nu gaat ook nog de profeet weg.

Wat een les, vindt u niet? Dat die tijd van bijzondere dingen blijkbaar niet heeft geleid tot de bekering van het volk. Wat een tijd toen Jezus op aarde rondwandelende. Die wel Hem navolgden vanwege de wonderen maar de rede te hard vonden toen Hij zei het Brood des levens te zijn. We kunnen denken dat het goed gaat maar dat het niet goed gaat.

Psalm 78. Hoop zouden stellen op God en niet zoals hun vaderen die niet naar Hem wilden luisteren. Gaat het goed? Die vraag gaat niet alleen naar onze bankrekening. Maar die vraag gaat naar het hart. Als het gaat over Gods trouw, dan gaat het ook over Zijn trouw in Zijn bedreiging, Zijn oordeel. Als we daar staan voor Hem zonder het kleed van de gerechtigheid van Christus, Borg voor onze ziel. Dan zal God niet anders doen dan Hij heeft gezegd: gaat weg van Mij in het eeuwige vuur, u hebt niet gewild dat Ik Koning over u zal zijn.

Gaat het goed met jou? Er is maar een troost en dat is dat God altijd dezelfde is. Dat Hij de getrouwe is die niet laat varen het werk van Zijn handen. Dat is pas moedgevend. Ook als Elia gaat. Dat klinkt toch wat tegenstrijdig zegt iemand. Juist als je naar de Bijbel leeft en je ziet al die dingen die van de Bijbel afdrijven. Dat is niet ontmoedigend, dat is eerlijk. Dat is niet een rad voor ogen draaien. Dat geeft moed: omdat Hij getrouw is. Hij is die Rots om in te wonen.

Dan hoeven we nooit te zeggen als machtige mensen heengaan, zoals de zoon van Rooseveldt, de leeuw is dood. De Bijbel zegt: de Leeuw leeft. De Leeuw uit Juda’s stam zit aan de rechterhand van de Vader.

2. Elia’s God

Het is die tijd van verval. Elisa heeft gevraagd aan Elia om de erfenis. Zo alleen kan ik in de dienst staan. In deze tijd werken. Opnieuw als hij Elia naar de hemel heeft zien heenvaren en die mantel valt en hij vat die mantel. In vers 14 zegt Elisa: waar is de God van Elia? Hij sloeg op het water en er kwam een pad. De Heere werpt Zich op als de getrouwe. Wonderlijk hè, hij vraagt naar Elia. Hij is in diepe rouw, hij scheurt zijn klederen.

Hij is niet alles kwijt nu zijn geliefde meester weg is. Nee, om het zo te zeggen zijn geliefde kwijt is. Nee: waar is de Heere? Hij leert dat het werk van God niet afhankelijk is van een persoon. Dat hebt u hier toch ook gemerkt? De dienaren die de eeuwen door zijn geweest. Elisa beseft dat toch ten aller diepste en werpt zich op de Heere. Net als Calvijn dat heeft gezegd: als ik overlijd wil ik een graf als net alle anderen. Het is zo goed uitgevoerd dat een paar studenten een paar jaar later om het graf te bezoeken en ze konden het niet vinden.

Elisa werpt zich op de Heere God. Waar is de getrouw makende God. De profetenzonen die hun uitgeleide hebben gedaan zien het: de Geest van Elia is op Elisa. De Heere gaat door. De Heere is dezelfde. God is niet afhankelijk van een bepaald persoon. Maar de Heere blijft dezelfde. Hij zendt Zijn dienaren wanneer Hij wil en waarheen Hij wil. Dat blijkt in deze geschiedenis ook nog op een andere manier.

U ziet ze gaan voordat Elia naar de hemel opvoer. Gilgal. Jericho. Naar Bethel. Over de Jordaan heen. Als u 2 Koningen verder leest, dan ziet u dat Elisa dezelfde weg teruggaat. Dat is precies de weg die het volk van Israël ging. Ook door de Jordaan. Naar Jericho. Naar Bethel. De Heere is niet afhankelijk van een bepaald persoon. De Heere is ook dezelfde door de eeuwen heen.

Waar is de God van Elia? Die God deed dat eeuwen eerder op dezelfde manier. Door de Jordaan. De Heere is niet afhankelijk van tijden en personen. Hij werkt. Zijn Koninkrijk is komende in Zijn Zoon de Heere Jezus Christus en Zijn Koninkrijk zal komen. Hij is dezelfde de eeuwen door. Er zijn perioden in de Bijbel. Maar Hij is vandaag dezelfde.

Dezelfde als de God van Elia, van Elisa, van Petrus, van Paulus. Hij is vandaag dezelfde. Hij trekt, Hij confronteert, Hij werpt en richt op. De Heere is dezelfde. Psalm 90. De Heere is van d’allervroegste jaren. Dezelfde. Je kunt het zomaar zingen. Maar wat een wonder. De Heere Jezus aan de rechterhand van de Vader is dezelfde als toen Hij op aarde rondwandelde. Hetzelfde hart. Dezelfde bewogenheid. Wat een wonder hè. Wat een onvoorstelbare troost.

‘Gij zijt, o Heer‘, van d’ allervroegste jaren
Voor ons geweest een toevlucht in gevaren.
Eer berg en rots uit niet geboren waren,
Eer d’ aarde rustt’ op hare grondpilaren
Van eeuwigheid, o God Die eeuwig leeft,
Zijt Gij de God, Die eind noch oorsprong heeft!’

Psalm 90 vers 1

De Heere werkt. Ja, je zou er meer van willen zien. Meer dan in de tijd van Elia en Elisa. Die wonderen hè kinderen, dat zou geweldig zijn hè. Zoals een man met een hakbijl, dat mes dat in het water valt en er door een wonder werd uitgehaald. Dat zou mensen tot bekering brengen? Is het zo?

Vanmiddag de vanaf Pinksteren uitgestelde belijdenisdienst in Middelharnis. Aannemingsavond. Zo’n wonder als een gesprek van hart tot hart ontstaat. Hoe de Heere werkt. Dat de een zag naar een ander. En ik heb niks, ik vergooi mijn leven. En hij deed de Bijbel open. Zouden we niet tot de Heere gaan? Er is zoveel aan de hand. Er is zo ontzettend veel angst. Ziet u het ook, ervaart u het ook? Angst voor Corona. Angst wat er in de samenleving gaande is. Over begin en einde van het leven. De waarden van het leven, dat ieder mens door God geschapen is, staan onder druk.

Waar gaat het heen met de kerk? Zoveel onder druk. Waar gaat het heen? Uit handen aan het glippen of reeds geglipt? Waar gaat het heen met onze kinderen? Zoveel angst. Redeneren vanuit onszelf. De een is daar bang voor, een ander daarvoor. Laten we helder zijn: we zijn geroepen om in de tijd te handelen. Zoveel angst. De een zegt we moeten het houden zoals het was. Of meegaan anders missen de boot. Is het niet vaak gedreven door angst?

We moeten buigen voor God. Hij is dezelfde. Denkt u niet dat Hij dezelfde is als in de tijd van Paulus? Het is Zijn gemeente, het is Zijn kerk. Waar is God van Elia? Zou ons dat niet laten neerbuigen in de stilte alleen, en samen in Zijn huis, ons neer te werpen voor Hem. Heere, U bent de getrouwe. Er is geen paniek nodig, al staat de kerk onder druk, de Heere is de getrouwe. Waakt en weest nuchter. Waar is de Heere, de getrouwe? Het is Uw kerk, Uw werk. Laat ons beseffen dat U dezelfde bent, eeuwig.

3. Elisa’s wijsheid

Die profetenzonen waren getuigen, zei ik net al. De geest van Elia rust op Elisa. Ze kwamen uit en bogen zich voor hem neer. Wat dan gebeurt is heel vreemd. Dan gaan ze vragen aan hem. Elisa komt terug en dan buigen ze. En dan vragen ze om het lichaam van Elia te gaan zoeken. Misschien heeft de Geest van de Heere hem opgenomen en ergens neergelegd. De Heere heeft Mozes zelf begraven. Alsof de Heere zo werkt. De vijftig mannen willen gaan zoeken. Elisa zegt: het heeft geen zin te gaan zoeken.

Dan luisteren ze allemaal gelijk, toch?! Het is de profeet die het zegt. Vers 17. Maar ze hielden bij hem aan tot schamens toe. Ze jengelden als kinderen. Dat doen jullie ook wel hè. Dat deed ik vroeger. Als je vader of moeder nee zei, dan ga je nog door. Iedereen in de klas mag het maar ik niet. Ze blijven maar doorgaan. Tot schamens toe.

Uiteindelijk zegt hij: ga dan maar. Ze erkenden hem als profeet en ondertussen luisteren ze niet naar hem. Ze hebben het bijzondere gezien dat hij door de Jordaan kwam. En vervolgens zeggen ze: daag, wij gaan wel. Het Woord: wijsheid. Luisteren naar het Woord van de Heere. Het ziet niet altijd in grote dingen.

Beginsel van wijsheid is de vreze des Heeren. Ontzag voor de Heere. Kinderlijk vertrouwen op de Heere. En een liefdevolle gehoorzaamheid aan de Heere. Gemeente, wees eens eerlijk. Wat boezemt dat in? Als u een prachtig verhaal hoor van een stevige bekering, van buiten de kerk naar binnen. Of je ziet iemand die in eenvoudigheid de Heere vreest. Dat is geen krachtig verhaal hè? We zien zo vaak op de grootheid en niet op de wijsheid die nodig is elke dag. Hij spreekt een eenvoudig woord. En dan zeggen ze: dat weten wij beter. Wat een zegen gemeente als je daarin vastloopt. Je eigen wijsheid, je eigen godsdienst.

Het is zo’n groot gevaar dat wij het vandaag van grote dingen verwachten. Daarvan sprake uitgaat, zeggen we dan. En niet iedere dag vragen om wijsheid. U spreekt van grote dingen, het is groot als iemand getrokken wordt van buiten de kerk naar binnen. We moeten ervan spreken. Maar als u daarvan spreekt en een uur later een gemeentelid met de grond gelijk maakt, dan bouwt u niet op maar breekt u af. U ziet op de grootheid en wijsheid van de Heere maar in het dagelijkse leven vertreedt u de wijsheid van de Heere.

Als u zich verblijdt over een krachtig verhaal van hoe de Heere werkt. Maar degene die vindt dat hij te veel uitgeeft en daardoor zijn creditcards doorknipt, dat vindt u wat overdreven? Ze buigen voor de profeet maar ze veronachtzamen het gewone. Jakobus: begere wijsheid om in afhankelijkheid van de Heere het lijden te verdragen. Wat is dat dan? Dat is geen mooi verhaal. Wat een groot gevaar om op het grote af te gaan en het eenvoudige Woord te veronachtzamen.

Laten we daarom samen buigen voor deze Heere Jezus Christus. Die de wijsheid, rechtvaardigheid en verlossing is. Dan hoeven we niet bang te zijn voor de toekomst. Die in het geloof op Jezus ziet, die vreest noch dood noch helle niet. Dat is wel de kern. Wie in het geloof op Hem ziet. Waar is de Heere, de getrouwe, de God van Elia, ja dezelfde? Amen.

Zondag 20 september 2020 – Hersteld Hervormde Gemeente Putten – ds. A. Kos – Schriftlezing 2 Koningen 2 vers 1-17