Filippus is enthousiast over Jezus. Hij heeft Hem gevonden over wie Mozes en de profeten schreven. Nathanaël is aanvankelijk sceptisch, maar wordt toch een volgeling omdat Christus hem zo aanspreekt dat hij zich herkend weet. Dat is het geheim: Jezus kent ons (al) en heeft ons behoud op het oog. Hij is de ladder die Jacob in zijn droom zag. Onze gebeden komen dankzij Hem bij de Vader en de zegeningen van God komen dankzij Hem tot ons.

Gemeente van Jezus Christus, Jezus begint met optreden, dan zijn al 30 jaren van Zijn leven achter de rust. Hij treedt tevoorschijn uit een grote stilte. En dat is Hij er ook helemaal. Daarover vertellen de evangelisten.

Het geheim van de geboorte, dat hebben we gehoord. Toch is het kennelijk verborgen gebleven. Bij Zijn opvoeding is de mensen niets opgevallen. Over Lukas wordt nog een incident gemeld, in te tempel. De mensen zeggen: dit is Jezus, de Zoon van Jozef.

Er zijn ook mensen geweest die allerlei dingen bedacht hebben over die fase.  Dat Hij vogeltjes van hout zou hebben gemaakt die dan zo wegvlogen, bijvoorbeeld. Ik houd me daar verder niet mee bezig. Een katholieke priester vertelde aan een Nederlandse groep dat zijn roeping het mediteren van het stille leven van Jezus was. Ik zou het hem niet nadoen. Maar heeft me wel aan het denken gezet. Kan je even over mediteren. Bijvoorbeeld zo: dat Jezus een opvallend leven heeft geleid. Hij kwam bij ons, heel gewoon. Toch was er een groot geheim.

Johannes zegt: het Woord is vlees geworden. Jezus komt bij God vandaan. Maar wie kan dat weten? En hoe? Hij komt toch uit Nazareth? Hij wordt gekend als de zoon van Jozef.

Er zijn er een paar die Hem gaan herkennen als de Zoon van God, die uit de hemel komt. Ze krijgen het door. Ze gaan het ontdekken. Ik heb het over de eerste leerlingen. Ik zeg er meteen bij: het zijn echte beginnelingen. Nieuwsgierig, enthousiasme. Ze moeten nog wel heel wat leren. Leerschool van het lijden. Maar dat eerste enthousiasme, daar niet te snel overheen.

Nu komen we bij leerling nummer drie, Filippus. Hij volgt Jezus nu. Hij gaat naar Nathanael. Je hoort zijn opwinding. Wij hebben de man gevonden over wie Mozes heeft geschreven en over wie de profeten spreken. Jezus, de zoon van Jozef. Zo enthousiast. Iemand die vol is. Wat hij ontdekt heeft. De eerste liefde. Hoe zit dat eigenlijk? Daar wil ik naar kijken. Wat is de bron?

Filippus had ook kunnen zeggen: we hebben iemand gevonden die zo’n intense, goddelijke uitstraling. Dat is een geboren leider. Meeslepend. Nee. Dat zegt hij niet. Hij zegt: dit is de persoon over wie wij al jaren bezig zijn te lezen. Wij dachten: er moet iemand komen. Dit is Hem! Filippus is een echte Bijbellezer. Als ze de bijbel lazen, dan wisten ze: er komt geen nieuwe wereld. Geen bevrijding van Israël. Als er niet iemand komt. Ook van dat kwaad en het verkeerde in onszelf.

Als je een Bijbellezer bent, jullie komen ’s middags (dan ben je een bijbellezer!), als je de bijbel doorleest. Dagboek is ook heel goed, maar dan ben je afhankelijk van de selectie. Heb je de moed om de bijbel door te lezen? Je snapt de helft niet. Wij lazen van de week Jesaja, ik viel van de ene verbazing in de andere (Jesaja 28-30, God zegt: Ik ga het volk verdelgen; en later: Ik zal jullie bijeenbrengen en verlossen). Daar kom je uit als je de bijbel door leest. Dan wordt er een verlangen gewekt, dat er Een zal zijn. God zal iets unieks gaan doen. Hij stuurt Iemand. Of liever: Hij komt zelf. Dat is een vrucht van Bijbellezen, dat verlangen. In het christendom gaat het over verlossing. Niet alleen over steun en zingeving. Christelijk geloof is verlossing. Alles nieuw. Nieuw leven. Nieuwe wereld. Vrede die alle verstand te boven gaat.

Filippus en Nathanael hadden dat gedaan. Ze waren intens enthousiast. Als die Ene voor je staat. Zou Hij ooit komen? Er kan een verlangen zijn dat Hij voor je staat. Al zo vaak van U gelezen! Wanneer komt het nu? Ik voel me alleen, ik heb zo’n dorst.

Filippus zegt: we hebben Hem gevonden. Dat is een belijdenis. Maar die is nog niet af. Wie is het? Jezus, de zoon van Jozef uit Nazareth. De burgerlijke naam. Zoals Hij bekend staat. Is niet genoeg. Heel wat mensen kenden Jezus zo. En juist daarom Hem verworpen. Jezus?! We kennen Hem toch? Maar ze wisten niet waar Hij vandaan komt. Filippus weet dat wel, maar zegt dat nog niet.

Hij komt uit Nazareth. Dat valt niet goed bij Nathanael. Hij kwam uit Kana, ligt een eindje bij Nazareth vandaan. 010 en 020, u kent dat wel. Maar meer nog. In de profeten staat dat Hij uit Bethlehem komt. Nathanael is sceptisch. Hij denkt, oke, ik wil het nog wel even zien. Waarom zou ik Hem volgen? Goed hè, dat ze in het evangelie staan. Net als Thomas; ze leggen beide een geweldige belijdenis af! Sceptici kunnen volgeling worden.

Jezus zegt over hem; dit is een echte Israëliet. Is dat ironisch? Nee. Hij ziet en waardeert hem. Jezus zag hem al zitten. Hij corrigeert niet. Niet: Ik zal het je uitleggen, dat je het mis hebt. Jezus doet als een verstandige ouder. Niet beginnen met corrigeren. Soms moet een kind wel veranderen. Maar verstandige ouders beginnen niet met een correctie. Jezus spreekt hem aan wie hij is.

Ik ben zelf wel zo’n schoolmeester, van zo’n lesje. Maar zo is God niet. Jezus ziet ons uit ons wezen. Geroepen mensen, niet voor het onheil en de afgod. Maar voor eeuwig leven, daarvoor zijn we geboren. Jezus zegt ook: bekeert u. Tegen deze man: Ik zie wie je bent. Een Israëliet, zonder bedrog. Maar Jacob was iemand wel van bedrog? Jacob kreeg een nieuwe naam. Toen een ander mens geworden, Israël, nieuwe naam. Jezus ziet Nathanael als zoon van Israël. Iemand die blijft lezen, luisteren, bereid te laten leren.

Nou, daar voelt Nathanael zich onmiddellijk door gekend. Hij zegt: waar kent u mij van? Zo ben ik namelijk. Jezus zegt: Ik zag je al. Dat is het geheim van Jezus. Dat Hij dat weet. Wij mensen voelen soms ook iets aan. Maar Jezus heeft Nathanael gezien, bovenmenselijk, zoals God ons ziet. U kent mijn liggen en opstaan. U kent van verre mijn gedachten. Niet: Ik weet alles van jou. Maar het goddelijke weten.

Nathanael weet zich gekend. En dan valt hij open. Dat is nog zo, daar ben ik van overtuigd. Als een mens zich gekend weet, gaat hij open, gaat het hart open, gaat geloven vanzelf. Hij herkent Jezus. Rabbi! U bent de Koning, de Bevrijder! De Zoon van God.

Nou ja, dat gaat snel zeg?! Hoe kan hij dat zeggen. Dat zit weer in dat bijbellezen. Niet dat Nathanael het helemaal door heeft. In de Psalmen wordt de Koning van Israël ook de Zoon van God genoemd. Wij zingen toch ook boven onszelf uit? Net nog over engelen en de hemel? We begrijpen het niet, maar vertrouwen erop.

Hij verlaat de vijgenboom, Zijn Meester volgen. Mooi hè. De Rabbi volgen. De eerste verliefdheid, dan voelde je: dit is ze (vaak ook niet…) Nathanael wordt overrompeld. Natuurlijk geloof je, zegt Jezus, maar dat is nog niks. Het is het begin.

Van nu af aan zullen jullie, dat zegt Hij tegen de leerlingen en de gemeente, grotere dingen zien. Hoofdstuk verder: water in wijn veranderd. En nog verder: Lazarus opgewekt. Maar dat bedoelt Jezus niet. Nu zal duidelijk worden wie Hij is en wat Zijn weg is. Wonderen, haat, verwerping. Jezus van Nazareth kennen we wel, maar ontkennen. Dat ont-kennen hè. Bordje boven zijn hoofd: haha, koning der Joden.

Jullie zullen de hemel geopend zien. Dat wil Johannes vertellen. De glorie van Christus. Ook in Zijn lijden en sterven. Engelen stijgen op en dalen neer. Dan zijn we bij Jacob. Jacob was alleen. Op de vlucht. In de nacht. Wanneer gaat de hemel open? Als je ultiem bij elkaar bent en zingt? Ik bedoel dat niet zo hoor. Maar hier is het nacht.

De engelen brengen de angst en eenzaamheid van Jacob naar boven en brengen troost en zekerheid uit de hemel naar beneden. Jezus heeft ook de hele bijbel doorgelezen. Doorgekropen. Vers voor vers. Dat gaat Hij nu uitdelen. Jullie houden toch van dat verhaal? Ik ben dat verhaal! Dat is de glorie. Ik ben die verbinding tussen Hemel en aarde. Ik ben die ladder. Als je Jezus ziet, zie je de hemel.

Jezus is Boven? Maar ook hier bij ons. Door Zijn Geest bij ons. Als je Hem ziet, zie je de hemel geopend. De engelen stijgen en dalen op de Mensenzoon. Ze landen op Hem. Dat heeft een rijke betekenis. Hoe denk je dat onze gebeden ooit bij God aanlanden? Alleen maar, als de engelen ze brengen, omdat ze lopen via Jezus. Dankzij Hem hebben we toegang. De Geest is er om het schamele te louteren. De zegen daalt ook neer, dankzij Hem. Een dag die je krijgt dankzij Hem. Zal God niet alles met Hem geven?

We moeten naar Jezus kijken. Dan zie je de hemel. Paulus zegt: dan ben je in de hemel. Onze wandel is in de hemel.

In onze samenleving is er behoefte aan verbinding. Koning Willem-Alexander hield een toespraak over verbinding, met kerst. Soms gaat het heel goed, zei hij. Soms niet. Er is veel versnippering en eenzaamheid. Deze wereld en deze samenleving heeft behoefte aan burgers die hier wonen en die in de hemel wonen. Leggen van verbindingen. Hoeven we niets aan te doen. Die verbinding is gelegd. Voordat we geboren werden. Bij de doop. Mogen we op vertrouwen. Er is een open hemel. Dan ben je vrij om mensen bij elkaar brengen. Straks gaan we weer naar buiten, heel goed. Ik hoop dat je denkt aan een open hemel. Kijk omhoog. Misschien zie je wolken. Misschien wil je dan met mij dat liedje neuriën:

‘Daar ruist langs de wolken een lief’lijke Naam,
die hemel en aarde verenigt te zaam,
Geen naam is er zoeter en beter voor ’t hart,
Hij balsemt de wonden en heelt alle smart.
Kent gij, kent gij, die Naam nog niet?
Die Naam draagt mijn Heiland, mijn lust en mijn lied!’

Amen.

Hervormde gemeente Reeuwijk, zondag 3 februari 2019, 17 uur. Schriftlezing Genesis 28:10-22 en Johannes 1:44-52.