Nahum zingt een lied voor de Heere. Alleen bij de Heere is veiligheid. Hij rekent af met Zijn vijanden en beschermt Zijn volk. De machten van de wereld, zoals Ninevé, maar ook de duivel, gaan er uiteindelijk aan. We horen Nahums Psalm als een bijzonder lied, een uitgebreid oorlogsverslag en de boodschap voor ons.

De toepassing van Nahums psalm

  1. Een bijzonder lied
  2. Een uitgebreid oorlogsverslag
  3. De boodschap voor ons

Gemeente, Nahum is uitgezongen. We hebben de vorige keer zijn lied gehoord. In de SV zie je niet zo goed dat het een lied is. Wel in de HSV. Ook aan de bladspiegel. Als je goed kijkt, zie je vreemde aanduidingen. Aleph, Beth, Gimel. Er is iets met dit woord aan de hand. Een bepaald soort psalm: op de orde van het alfabet.

Het is een psalm. Nahum zingt. Voordat hij gaat preken en profeteren, gaat hij zingen. Het is een lofzang. Wel een bijzondere. Een lied over wie God eigenlijk is. Het gaat vooral om Zijn heiligheid. God is een wreker. Wreken, dat doet God. Wreken is niet zoals mensen dat soms doen. Betaald zetten, hard, meedogenloos, ongecontroleerd. Nee. Zo wreekt God niet. Zijn wreken is wel rechtzetten. Hij tolereert het boze, kwade, zondige niet. Hij houdt de schuldige niet onschuldig. Dit lied is een lange beschrijving en gedicht wie God is.

Dan kun je je bergen. Mens, besef hoe machteloos je bent. Wee de wereld als Zijn toorn komt.

Nahums lied heeft ook een andere boodschap. De HEERE is goed. Hij is een vesting op de dag van benauwdheid. Hij kent degenen die tot Hem de toevlucht nemen.

Zijn lofzang is: zo is God. Gelukkig ben je als je deze God kent en dient. Beklagenswaardig ben je als je je nog tegen Hem verzet. In het ene geval ben je veilig en beschut. In het andere kwetsbaar en onbeschermd. Wat een verschil.

Deze Psalm zet de toon voor Nahum. Hier gaat het om: veilig ben je bij Hem. Onveilig als je Hem niet dient. Dat thema wordt in het vervolg uitgewerkt. De naam van degene voor wie die bedreiging is: dat is Nineve. De naam van wie door God wordt beschermd: Juda.

Nineve, dat is de hoofdstad van het Assyrische rijk. Dat begint in Noord-Irak, zo beneden tot Egypte, tot Arabië en tot Turkije. Eeuwenlang heeft het stand gehouden. De stad waar Jona naar toe moest. Die stad zou omgekeerd worden. Maar het oordeel van God ging niet door. We zijn nu 130 jaar verder. De stad is teruggevallen. Nu gaat het oordeel wel door. Jona is het spiegelbeeld van het boekje Nahum. In Nahum wordt het oordeel verkondigd, daar bekeert het volk zich niet. In Jona wel. Het gaat over Nineve en Assyrië. En over Juda.

Als er mensen waren die die boodschap toch nog herinnerden, zijn ze wel behouden worden, in Nineve. En als ze in Juda niet luisterden, zijn ze omgekomen. Het gaat om een persoonlijk antwoord in de prediking. Van u, jou en mij.

Een boodschap naar twee kanten. Oordeel en genade. Hoe wordt dat nu uitgewerkt? Laten we daar een klein beetje naar kijken. Laten we de Bijbel lezen nu gewoon. Zodat het dichterbij komt. Als je Nahum leest, moet je denken aan een oorlogsverslaggever. Als u het nieuws volgt, misschien vanavond. Er zijn zoveel raketten neergekomen op Gerson, of de strijd daar en daar gaat maar door.

2. Een oorlogsverslaggever

Lees vers 2: de verstrooier trekt tegen u op. Maak je sterk. Zet al je kracht in.  Vers 1 van hoofdstuk 2. Je voelt de spanning. Die woordkeus van Nahum is lastig. Er is lastig doorheen te komen. Je moet voor je zien dat het volk in oorlog verkeert. Nahum vertelt zijn boodschap.

U moet er wel iets bij denken. Het is een oorlogsverslaggever. Maar iemand die het vertelt voordat het zover is. Hij staat er niet bij, maar vertelt het vooruit. Dit zal er gebeuren. Zo levendig dat je denkt, hij is er bij geweest.

Wat zegt Nahum nu eigenlijk? Ik richt mijn blik op vers 9. U moet beseffen dat hij soms Israël aanspreekt. En soms Nineve. Wat u ook bedenkt tegen de HEERE, Hijzelf maakt er een vernietigend einde van. Geen tweede keer zal de benauwdheid opkomen.

Wat is de zonde van Assyrië? Ze bedenken wat tegen de HEERE. Dat betekent: ze komen in opstand. Ze hebben hun eigen plannen. Ze duwen de HEERE aan de kant. Nahum maakt duidelijk waar dat op uit loopt: Hijzelf maakt er een vernietigend einde aan. Nahum ziet waarop het uitloopt. Alles wat je tegen God bedenkt, wat je van plan bent, dat loopt op niets uit. Wat u ook bedenkt. Wat voor plannen je ook maakt, vijand, je loopt stuk.

Wat is Nineve’s zonde? Hoogmoed. Denken dat je het zonder God ook wel redt. Samen sterk. Kracht bij jezelf zoeken. Een doornhaag, een brok dorens. Geen doorkomen aan. Ze hijsen zich vol met sterke drank. Het loopt op een faliekante mislukking uit.

We voelen allemaal vanavond, dat Nineve misschien wel de eerste hoorder is geweest van deze boodschap, maar niet de enige. Deze boodschap komt tot ons. Dit kwaad zit in ons hart. Samen sterk. We hebben de HEERE helemaal niet nodig! Het loopt op een fiasco uit. De HEERE zal erin snijden. Het loopt op de ondergang uit.

Vers 12, daar gaat het over Israël. Ik zal u niet meer vernederen. Ik…! God is aan het werk. Door het ombrengen en neerslaan van de vijand, beveiligt Hij zijn volk. Ik zal het juk stuk breken. Het juk van die vreselijke koning. De banden verbreken. We horen het zingen in Nahum. ‘We ontkwamen haast des vogelvangers net… De strik brak los en wij zijn vrij geraakt.’ Israël gaat zingen. Nahum zong. Als ik goed luister, hoor ik Israël ook zingen. Zingen van Gods trouw. Van Gods verlossing.

Zie op de bergen de voeten van degenen die het goede verkondigt. Er is iets goeds te melden. Er komt verlossing. De vijand zal op zijn neus kijken. Ja, hij doet van alles. God stuurt een vijandig leger. Maar: Nineve gaat ten onder. Het volk wordt gered. Het wordt weer Pascha. Het wordt Pasen. Pasen uit de macht van de dood.

Als je nog even verder leest, lees je hoe die ondergang in beelden wordt geschilderd. Leeggeplunderd. Verwoest. Het hart smelt weg. Pijnscheuten in de lendenen. Gezichten van allen verschieten van kleur. Kijk eens wat er gebeurt! Er blijft niets van over. Het leek op een leeuwenkuil. Dat is het laatste beeld uit hoofdstuk 2. Beeld van macht. Beeld van Assyrië om zichzelf te beschrijven. Ze worden zelf gegeten. Ik zal u… Ik zal haar strijdwagens in rook doen opgaan. Ik zal u ten prooi doen uitroeien op de aarde. Ik, Ik, Ik. Dat zegt de HEERE. Ik zal!

Je kunt van Nahum niet alles begrijpen – je zou een week nodig hebben om alles te begrijpen. Wat is de boodschap voor ons? Zou dat concreter kunnen?

3. Een boodschap voor ons

3.1

Gods woord is waarachtig in Zijn genade en oordeel. In maart 2018 bezocht ik een tentoonstelling over Nineve in het Museum van Oudheden in Leiden. Men liet zien hoe machtig dat rijk geweest was. En hoe vreeswekkend die koningen geweest zijn. Mosul, dat is Nineve. In die tentoonstelling, daar gaat het me om, werd beschreven hoe die stad werd ingenomen. En hoeveel inwoners de dood vonden.  Er zijn opgravingen verricht, vooral bij de poorten. Het wonderlijke is, juist die poorten worden in Nahum genoemd. Ren naar de poorten. De vijand komt als een vloedgolf over de stad heen zetten.

U moet even meedenken. Nahum is misschien nog nooit in Assyrië geweest. Precies zoals hij vertelde kwam het uit. Mensen die zich haasten naar de poorten. Die gingen daar ten onder. Die tekst werd in Leiden getoond. Dat is niet achteraf invullen. Maar God heeft het voorzegd. Profetie is niet altijd voorzegging. Het is wel opmerkelijk. Wat Nahum beschrijft, is ook echt zo gebeurd. Het is een oorlogsverslaggever, die schrijft alsof hij erbij staat, maar die dat tevoren heeft gezien. Als waarschuwing.

Dit is geen neutrale boodschap. Als je zo met God omgaat, zo ‘samen sterk’, je doet je eigen ding: dan loopt het verkeerd af.

3.2

Profetie zoals Nahum betekent dat Gods hand wordt aangewezen in de concrete werkelijkheid van alledag. Dat is bijzonder. Zo’n klein landje, Israël, met zo’n rijk eromheen. Daar woont een profeet. Hij vertelt hoe de wereld er binnenkort zal uitzien. Die koning weet er niets van. Maar God laat zien: niet de goden van Assur regeren. Die regering van God heeft te maken met een concrete werkelijkheid van alledag.

We zien een hoop ellende in de wereld: Oekraïne, Rusland, Noord-Korea. Je kunt je hart vasthouden. Ik wel. En dan zo’n profeet, wordt het daar beslist? Nahum? Die vertelt hoe het gaat! Dat is evangelie. Dat is een boodschap.

3.3

Gods bescherming gaat over Zijn volk. Israël als een klein stipje in dat grote rijk, verwaarloosbaar. God zal dat kleine stukje in gunst bezien. Het zal nog veel meemaken. Maar God zal het in gunst bezien.

Vanavond kunnen we zeggen: voor dat volk staan beloften uit. Nog steeds. Paulus spreekt erover in Romeinen.  Geheel Israël zal zalig worden als de volheid van de heidenen is aangebroken.

God legt Zijn hand op dat kleine stukje. ‘Gewis er is een God die leeft / en op deez’ aarde vonnis geeft.’ Ik zal! Je hoort de spanning er af spatten. God zet een grens. Nahum is het boek van Gods grens. Tot hier toe en geen stap verder. Wie aan Mijn volk komt, komt aan Mij.

Waar is Gods grens? Die van Gods geduld? Blijf alsjeblieft zo ver mogelijk bij die grens vandaan. Nineve valt. Er is een God die redt. Die oordeelt (vers 1-8). En redt (vers 9). Hoe lieflijk zijn de voeten desgenen die het goede verkondigen! Vier uw feestdagen. Kom uw geloften na. De verderfelijke man zal niet meer doorgaan. God laat een goede boodschap horen. De Griekse vertaling van het Oude Testament heeft het woordje evangelie. Een goede boodschap!

Mensen die zuchten onder de tirannie. Vijanden van ziekte, duivel, dood, oordeel. Door onze zondeval zijn die vijanden machtig geworden in de wereld. Hij heeft de macht van de dood. U zei het, ze zullen sterven. Hij klaagt Gods kinderen aan (Openbaring 12). De macht van de duivel is vreselijk. We gaan nog mee ook.

Nu komt deze God met vrede. Met een goede boodschap. De vredevorst wordt geboren. De vijand wordt verslagen. Kolossenzen zegt zo mooi: het handschrift dat tegen ons getuigde, wordt uitgewist. De machten, de overheden: openlijk heeft Hij die te schande gemaakt. Al die krachten in de wereld. Waar ben je nou? Hij heeft erover getriomfeerd. God trok een streep. Zo is het nog.

Wat kan de duivel veel macht op Gods kinderen hebben. Je het leven zwaar en moeilijk maken. God trekt een grens. Zoals Hij die grens trok in Nahum. De Assyrische koning kreeg de wacht aan gezegd. Nog een grens trok God. Duivel, tot hier toe. Niemand zal ze uit Mijn hand rukken.

Als je het zo leest, krijgt die tekst veel moois. De Belialsman (dat is een lastig woord, lastig te vertalen ook, het betekent een man vol onheil) zal niet meer door u trekken. God trekt een grens. Eenmaal zal de duivel verloren gaan. Dan is het uit. Dat is evangelie. God trekt een streep. Voor Nineve. En voor allen die de Zijnen belagen. Dan kan ik me voorstellen dat Nahum gaat zingen. Dat ernstige lied. En dat prachtige lied. Wie bij Hem schuilt, in het besef van eigen zwakte en onwaardigheid, het besef dat je het niet kunt en wilt, je zo aan Hem overleveren.

God trekt een streep. Duivel, niet verder. Hij is van Mij. Wie dat doet, in geloof en vertrouwen, in aarzeling: ik geloof, kom mijn ongeloof te hulp. Die zal niet omkomen. Het lied van de profeet klinkt in onze oren na. God trekt een streep. En Hij zet de duivel en Assyrië achter een groot hek waar ze nooit meer achter vandaan komen. Laat het lied ons maar brengen bij Jezus. In verootmoediging, bekering en lofprijzing. De HEERE is goed. Hij is een vesting in tijd van benauwdheid. Dan is de Kerk en Israël veilig omdat God om Christus’ wil regeert. Dat is echt een goede boodschap.

Amen.

(Psalm 58 vers 7 en 8; berijming 1773)

Hervormde Gemeente Dordrecht, wijkzaal Pauluskerk, donderdag 23 februari 2023, 20 uur, Bijbellezing. Schriftlezing Nahum 1:9- 2:13 (HSV, i.v.m. niet of onjuist vertaalde woorden in de SV).