De Geest doorbreekt grenzen

In de meeste gezinnen is er wel eens onenigheid. Meestal over kleine dingen. Soms heftige conflicten. Soms broeien er onopgeloste spanningen. Iedereen voelt dat het er is. Als dat voort blijft duren, verziekt dat de sfeer. Ook in de kerk is er wel eens gedoe. Er ontstaat meningsverschillen over kwesties. Iedereen kent dat. Conflicten, spanningen, situaties. Soms houden kinderen van God het niet met elkaar uit. Pijnlijk en realistisch.

We doen er geen goed aan om die conflicten weg te stoppen. Niet onder het tapijt vegen. Dat helpt niet en is schadelijk voor de gemeente. Niet weglopen voor moeilijke gesprekken. Ik ben blij dat daarom Handelingen 15 in de Bijbel staat.

Er wordt openlijk geschreven over een conflict. De christelijke gemeente te Antiochië is in bloei. Er is een sfeer van blijdschap en dankbaarheid. De deur staat ook voor niet-joden open. Gemeenteleden uit Judea zeggen: als u niet besneden wordt, kunt u niet gered worden. Dat zorgde voor verwarring. Ook bij Paulus en Barnabas zorgde dat voor heftige reacties. Zij verspreidden de boodschap dat de mens gered wordt. Alleen op grond van het volbrachte werk van Christus. Nu zijn er een paar joodse mensen die zeggen dat ze wel besneden worden.

De gemoederen lopen hoog op. Er ontstaat een conflict. Waar maken ze zich zo druk over, denken wij misschien. Er zijn belangrijkere thema’s? Wacht even. Dit gaat wel over de kern van het geloof. Over gered worden of niet gered worden. Ging het daar maar wat vaker over. Hoe vaak voert u dat gesprek met uzelf, partner, zoon of dochter? Ben ik een kind van God? Kan ik Hem onder ogen komen als Hij morgen terug komt?

Dit conflict moest er een keer komen. De eerste christelijke gemeenten bestonden eigenlijk alleen uit joden. Niet-joden waren nauwelijks in beeld. De joden hielden zich aan de geboden. Het goede leven zoals God dat had bedoeld. Israël was apart gezet om de andere volken tot jaloezie te wekken. Om te laten zien hoe goed het leven met God is. In plaats van leven in ban van de afgoden. Wij mensen zijn voor een ander leven bestemd.

Dat anders zijn van Israël is van belang. Hoe kan de wereld anders ontdekken wie God is? Als de mensen van God zich niet meer onderscheiden? Als het volk qua denken en doen compleet is opgegaan? Besnijdenis is het teken. Gesneden wordt er. In je vitaliteit. In je wil wat jij wilt. Niet doen wat jij wilt – niet jouw driften en hartstochten achterna lopen. Het teken draag je mee in je lichaam.

De joden zijn bezorgd dat hun identiteit verloren gaat. Die niet-joden zijn niet niet welkom. Maar ze moeten het teken van Gods volk wel dragen! Straks horen we hoe ermee wordt omgegaan. Ik haal er nu deze les uit: geloven is niet alleen iets is van tussen de oren. Nee, geloof wordt ook zichtbaar in levensstijl. Manier waarop je omgaat met je geld, relaties, lichaam. Omdat je bij Hem hoort, maak je andere keuzes. Waar veel tijdgenoten verslingerd zijn aan afgoden, laat je je niet meeslepen. De goden van de tijd doen je geloven dat je pas gelukkig bent als je hen achterna loopt. Ze zeggen dat het wel meevalt met de dood. Dat er niets meer is tussen hemel en aarde. Ze hebben meer invloed op ons dan we ons realiseren. Voor je het weet, leef je als je tijdgenoten. Wij kunnen op dit punt veel van Israël leren. Zij beseffen goed dat ze door God zijn losgesneden. Ze horen bij God. Dat maakt hen anders.

Mag ik eens vragen, hoe serieus nemen wij die roeping in ons leven? Wij die door het geloof delen in de roeping van Israël? Een collega, klasgenoot… Als die een week meeloopt, merkt die dan dat we anders zijn? Andere keuzes maken? Zien mensen aan mij hoe goed het leven met God is? Of doen we maar beetje mee. En zien mensen het niet aan ons?

Terug naar die spanningen. In die jonge gemeente. Het bijzondere is dat het conflict niet wordt weggemoffeld. Nee, het wordt serieus genomen. Het wordt voorgelegd aan de apostelen/discipelen. Een beroep op de traditie. Heeft bij ons vaak een negatieve klank. Vroeger, ouderwets, stoffig? Hier wordt duidelijk dat de traditie staat voor iets waardevols. De kerk, onze gemeente, kan je niet zomaar losmaken van de geschiedenis.

Zo ook hier. Men gaat naar de moedergemeente in Jeruzalem. Zij moeten meedenken. Het conflict komt op tafel. Petrus staat dan op. Geeft een indrukwekkend getuigenis. Petrus had zo’n tien jaar geleden een visioen gehad. Alleen door de genade kunnen we gered worden. Laten we geen juk opleggen wat we niet kunnen dragen.

Men staat ook open voor het werk van de Geest vandaag. Petrus zegt: kijk eens hoe de Geest werkt onder de niet-joden. We moeten er alert op zijn. De Geest werkt. Laten we daar dankbaar voor zijn.

Jacobus neemt ook nog het woord. De broer van Jezus. Wat Petrus zei is in lijn met de Bijbel. Dat is ook belangrijk. Je kunt je vergissen. Daarom altijd weer terug naar de bijbel. God heeft van meet af aan de heidenen op het oog. Prachtig. Met hoeveel wijsheid wordt er omgegaan met het conflict.

De uitkomst is dat niet-joden zich niet hoeven te besnijden. Het geloof is genoeg. Wel mogen ze geen afgoderij bedrijven, geen ontucht (porno), geen vlees aan de afgoden gewijd. Precies die dingen waar de wereld vol van was. Feesten met heidenen, bloed van dieren werd gedronken (men geloofde dat dat de potentie bevorderden). Jacobus zegt: jullie zijn eigendom van God, weet je wel. Laat je niet in met zaken die niet bij God horen.

In onze tijd vraagt het veel onderscheidingsvermogen. In onze tijd zijn het geen religieuze feesten. Wel porno. En afgoderij. Dingen die zo belangrijk voor ons zijn dat onze relatie met God er onder druk komt te staan. Zaken die het evangelie ondermijnen.

Dan keert de rust terug in de gemeente. Wat met een conflict begon, eindigt met blijdschap. Dit heeft ons veel te zeggen hoe we omgaan met conflicten en onenigheid.

Oprecht luisteren naar elkaar. Openstellen voor standpunt van de anderen. Oog hebben voor de traditie. Ook open staan voor het nieuwe. Wat de Geest vandaag doet! De Geest handelt ook vandaag. Ook samen biddend zoeken naar wat God ons te zeggen heeft.  En zo met conflicten omgaan in de gemeente.

Amen.

Hervormde Gemeente Reeuwijk, Ichthuskerk, zondag 2 oktober 2022, 17 uur. Schriftlezing Handelingen 15:1-35.